De invloed van de auto op de leefomgeving

Laatst had ik het boek ‘Het recht van de snelste’ gelezen, wat mij inspireerde voor deze blog. Daar beantwoorden Thalia Verkade en Marco te Brömmelstroet de vraag: van wie is de straat? Op dit moment staat de auto in onze leefomgeving centraal. Maar waarom? En waarom kijken we met z’n allen vanuit een auto-perspectief? Vaak gaat dit systeem ten koste van het verblijven van mensen in hun leefomgeving. Ik denk dat de meeste mensen niet eens door hebben hoeveel invloed de auto heeft op onze leefomgeving. Daarom wil ik met deze blog jullie laten zien wat voor verschillende impacts een auto-centrische wijk heeft op de (leef)omgeving. Ik woon in een heel gezellig buurtje vlak bij Noorderplantsoen. Voor deze blog ging ik wandelen door mijn buurt met een andere kijk: hoeveel invloed heeft de auto op mijn leefomgeving? En het antwoord is: veel! Bijna alle straten hebben een strook aan parkeerplekken. Dit tekent het straatbeeld aanzienlijk (zie afbeelding 1). En zeg nou zelf, een strook aan auto’s is niet echt een sfeervergroter in de straat.

Bron foto: Google Streetview

Ruimtelijke impacts

Daarnaast nemen parkeerplekken en de brede straten voor de auto veel ruimte in beslag. Ruimte is schaars. Wat als al die parkeerplekken niet voor de deur waren, maar verder op aan de rand van de wijk? Of dat wijken autovrij zijn? Dit levert veel ruimte op om de kwaliteit van de publieke ruimte te vergroten. Er zijn veel andere manieren om deze publieke ruimte kwalitatief beter te benutten. Hier een aantal voorbeelden:

Ten eerste, deze ruimte kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld speeltuinen en/of ontmoetingsplekken. Er leven veel kinderen in de buurt, die op dit moment alleen op de stoep kunnen spelen, en elke keer als ze op straat spelen moeten ze uitwijken voor auto’s. Een speeltuin zorgt dus voor een relatief veilige plek om te spelen. Daarnaast kan het ook als ontmoetingsplek (voor de ouders) fungeren. Verder kan je plekken creëren waarbij mensen kunnen relaxen, of zitten: een plek die de buurt dichter bij elkaar brengt en de sociale cohesie in de wijk vergroot.

Ten tweede, kan deze ruimte worden gebruikt voor groen. Zoals je ziet op de afbeelding staan her en der wat boompjes, maar verder bestaat de straat voornamelijk uit stenen. In de zomer voelt deze straat ook altijd heel warm aan. Door deze verstening te vervangen voor groen, wordt het ‘Urban Heat Effect’ verlaagd. (Wil je meer weten over het Urban Heat Effect? Check onze vorige blog.) Daarnaast levert groen vele voordelen op: groen vergoot de biodiversiteit in een wijk, biedt meerwaarde voor onroerend goed, geeft een kwalitatief mooie leefomgeving, nodigt uit tot een gezonde levensstijl, verhoogt welzijn en ontstrest. Oftewel, genoeg redenen voor een groene wijk! Verder versterkt groen sociaal gedrag voor jong en oud. Op steeds meer plaatsen slaan mensen de handen ineen om samen het groen in hun omgeving te beheren of anders vorm te geven: van natuurspeelplek tot gemeenschappelijke tuin. Goed nieuws, want daardoor knapt de buurt op, leren buurtbewoners elkaar beter kennen, en worden mensen gezonder.

Als derde, we leven in onzekere tijden. De corona-crisis maakt duidelijk dat de publieke ruimte anders moet worden ingedeeld. Meer ruimte voor de mens. De opgelegde beperkingen van de overheid maken mensen bewust van de noodzaak van goede publieke ruimte dichtbij huis. Met name in steden waar mensen kleiner en zonder (veel) buitenruimte wonen, blijkt een aangename publieke ruimte een noodzakelijk goed. Er moet daarom goed worden gekeken naar de mogelijkheden om een groot gedeelte van de openbare ruimte weer in gebruik te kunnen nemen, waarbij het houden van een veilige afstand wordt gestimuleerd en realiseerbaar blijft. Door de auto een minder grote rol te geven in de publieke ruimte, wordt er nieuwe ruimte gecreëerd en kan de afstand tussen mensen worden gewaarborgd.

Sociale impacts

Naast de invloed op ruimte, heeft de auto en zijn parkeerplek voor de deur ook invloed op de sociale contacten in de wijk. Door de groeiende technologie en mobiliteit hebben mensen vaker gekozen relaties via werk, studie en vrienden en hechten daardoor minder waarde aan relaties met buren (en/of plaatsgebonden relaties). Voor de buurt is goede sociale cohesie een pré, maar het is natuurlijk een keuze om met je buren om te gaan. Wel kan je de leefomgeving zo inrichten dat je mensen eventueel kan ‘nudgen’ om soms even een praatje te houden. De auto voor de deur komt niet ten goede voor het creëren van burenrelaties. Stel je voor, parkeerplekken voor de auto’s zijn aan de rand van de wijk, of er komen autovrije wijken. Hierdoor ‘dwing’ je mensen om dat laatste stukje naar huis te lopen. Langzaam verkeer zorgt voor sneller contact: mensen komen elkaar makkelijker tegen door dat het verkeer relatief ‘slomer’ is. Een groet is makkelijker op de fiets, of een gesprekje gaat sneller als men lopend is. Al met al, heeft de auto een grote invloed op onze leefomgeving.

We leven in een tijd waarbij de verdichting van de leefomgeving, de verandering in het klimaat en de versmelting van wonen en werken (thuiswerken) zorgen dat we zoeken naar nieuwe mobiliteitsoplossingen, en ons auto-perspectief langzaam een minder grote rol krijgt. Deze blog was bedoeld om te laten zien wat de invloed van de auto op de leefomgeving. Het opende mijn ogen, dus ik zou zeggen: kijk een keer in jouw buurt hoe de auto jouw leefomgeving tekent!