Over Sara Polfliet

Sara is onze sociale stuiterbal en wordt enthousiast van de wisselwerking tussen mens en de leefomgeving. Dit vertaalt zich in haar passie om de belevingswereld van mensen in ruimtelijke ontwikkeling centraal te zetten en om samen een leefbare omgeving te creëren. Haar motto is: mensen maken de plek!

februari 2021

Het belang van de openbare ruimte in de pandemie

2024-02-27T13:31:11+01:00

Hoi allemaal! Ik ben Sara, één van de Ideeënjagers, en ik wil graag met jullie delen waar mijn persoonlijk project over gaat. COVID-19 is al een tijdje in ons leven. We kunnen er niet omheen, en heeft invloed op al onze levens. Deze ontwikkeling vond ik zodanig groot, dat ik dacht: Hier moet ik wat mee doen! Daarom heb ik COVID-19 als onderwerp gekozen voor mijn persoonlijk project, en dat ga ik door middel van deze blog toelichten.

Epidemieën en ziektes hebben altijd al invloed gehad op stadsontwikkeling. Zoals de architect Cerdà, met zijn nieuwe ontwerp van de huizenblokken om de gezondheidsproblemen in Barcelona op te lossen (zie afbeelding), of de Woningwet in 1901 om de barre gezondheidsomstandigheden in de steden te verminderen, of de uitvinding van de riolering van Jon Snow in Engeland om de cholera-uitbraken te stoppen. Oftewel, gezondheidsproblemen zijn vaak nauw verbonden met ruimtelijke ordening. Zal deze pandemie ook invloed hebben op de stadsontwikkeling van nu? Zijn er ogen geopend hoe het anders kan? Eerlijk gezegd, hoop ik van wel, want er zijn knelpunten in de steden die nu wel duidelijk naar voren komen, zoals de kwaliteit van de openbare ruimte.

Foto van Unsplash

Is er wel genoeg ruimte voor de wandelaar? Is het een prettige plek om te verblijven? En is er bijvoorbeeld genoeg groen en variatie? Al deze vragen komen nu omhoog, omdat onze leefstijlen en dus het gebruik van de openbare ruimte is veranderd, en de druk van de openbare ruimte groter is dan ooit. Hierbij kan het zijn dat de openbare ruimte niet meer aansluit of onze ‘nieuwe ritmes.’ Het is belangrijk om te kijken of deze ritmes nu tijdelijk zijn, of dat er ogen zijn geopend waarbij ritmes voor langere termijn aanhouden en dus ook van belang zijn om op in te spelen.

Wat voor invloed heeft de pandemie op de openbare ruimte en hoe kan je de openbare ruimte inrichten dat aansluit op zijn gebruikers?

Dit is de vraag die ik wil beantwoorden met mijn onderzoek. En om het gebruik, beleving en relatie met de openbare ruimte in tijden van COVID-19 in kaart te brengen ben ik op dit moment interviews aan het houden. Op deze manier kan ik goed de achterliggende gedachte en onderbouwing onderzoeken. Ik zit nog midden in het proces, maar er komen al interessante bevindingen naar boven! Ik wil nu dus ook één bevinding met jullie delen:

Naar buiten voor recreatie, ontspanning en sport
in plaats van naar buiten om van A naar B te komen

Ik vroeg aan de respondenten: ‘Zijn jullie nu meer of minder buiten?’  Waarop de meesten antwoord gaven als ongeveer gelijk, en soms iets minder, maar waarbij duidelijk werd dat het niet per se om meer of minder gaat, maar  waarom ze buiten zijn. Veel mensen waren voor COVID-19 buiten als ze onderweg waren, en om van A naar B te komen. Maar op dit moment is dat veel minder, en zijn er andere redenen om buiten te zijn, bijvoorbeeld wandelen ter ontspanning, sporten en ontmoeten van mensen, omdat dat veiliger voelt.  De openbare ruimte fungeert nu voor veel meer activiteiten, dan voornamelijk een doorgangsfunctie. Dat was natuurlijk ook al zo, maar de hoeveelheid en het gebruik van de verschillende functies is gestegen.

Foto van Unsplash

Daarnaast, is de manier hoe wij ons bewegen ook veranderd. Hierbij haak ik in op het wandelen. Alle respondenten (tot nu toe) geven aan meer te zijn gaan wandelen. Ieder voor zijn eigen reden zoals, beweging, ontspanning, frisse neus, ontmoeting, om ergens naar toe te gaan of een combinatie van alles.  Wandelen lijkt op zich niet een hele schokkende verandering, maar vaak wordt de kracht van het ‘slomer verkeer’ onderschat. Naast dat wandelen gezond is, vind ik het interessant om te zien dat de beleving van de openbare ruimte anders wordt ervaren. De respondenten gaven aan nieuwe dingen te hebben ontdekt in hun eigen buurt, omdat je ‘langzamer’ en anders door je buurt beweegt. Sommige respondenten voelen zich zelfs dichter bij de buurt te staan, omdat je nu meer en bewuster leef in je directe omgeving.  Eén respondent kwam er zelfs achter, dat ze een gigantisch park vlak bij haar huis heeft, maar omdat dit nooit echt op haar route lag, dit nooit echt gerealiseerd te hebben. En dit park nu wel waardeert omdat ze nu meer wandelt. Daarnaast komt het gebrek van zitmogelijkheden ook nu omhoog. Sommige respondenten vinden dat er te weinig (coronaproof) zitplekken zijn om even op te kunnen zitten tijdens de wandeling.  Dus andere dingen waarderen is ook een belangrijk punt, want als de gebruikers nu andere behoeftes hebben in de openbare ruimte, sluit de openbare ruimte nog wel aan op deze wensen?

Hier ga ik mee verder, maar wat vooral belangrijk is, zijn deze behoeften tijdelijk? Of zijn er ogen geopend en dus ook voor het lange termijn? En zijn pandemieën de toekomst? Zo ja, hoe kunnen we een openbare ruimte flexibel indelen om in te spelen op (toekomstige) pandemieën?

Het belang van de openbare ruimte in de pandemie2024-02-27T13:31:11+01:00

september 2020

De invloed van de auto op de leefomgeving

2021-04-09T14:18:24+01:00

De invloed van de auto op de leefomgeving

Laatst had ik het boek ‘Het recht van de snelste’ gelezen, wat mij inspireerde voor deze blog. Daar beantwoorden Thalia Verkade en Marco te Brömmelstroet de vraag: van wie is de straat? Op dit moment staat de auto in onze leefomgeving centraal. Maar waarom? En waarom kijken we met z’n allen vanuit een auto-perspectief? Vaak gaat dit systeem ten koste van het verblijven van mensen in hun leefomgeving. Ik denk dat de meeste mensen niet eens door hebben hoeveel invloed de auto heeft op onze leefomgeving. Daarom wil ik met deze blog jullie laten zien wat voor verschillende impacts een auto-centrische wijk heeft op de (leef)omgeving. Ik woon in een heel gezellig buurtje vlak bij Noorderplantsoen. Voor deze blog ging ik wandelen door mijn buurt met een andere kijk: hoeveel invloed heeft de auto op mijn leefomgeving? En het antwoord is: veel! Bijna alle straten hebben een strook aan parkeerplekken. Dit tekent het straatbeeld aanzienlijk (zie afbeelding 1). En zeg nou zelf, een strook aan auto’s is niet echt een sfeervergroter in de straat.

Bron foto: Google Streetview

Ruimtelijke impacts

Daarnaast nemen parkeerplekken en de brede straten voor de auto veel ruimte in beslag. Ruimte is schaars. Wat als al die parkeerplekken niet voor de deur waren, maar verder op aan de rand van de wijk? Of dat wijken autovrij zijn? Dit levert veel ruimte op om de kwaliteit van de publieke ruimte te vergroten. Er zijn veel andere manieren om deze publieke ruimte kwalitatief beter te benutten. Hier een aantal voorbeelden:

Ten eerste, deze ruimte kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld speeltuinen en/of ontmoetingsplekken. Er leven veel kinderen in de buurt, die op dit moment alleen op de stoep kunnen spelen, en elke keer als ze op straat spelen moeten ze uitwijken voor auto’s. Een speeltuin zorgt dus voor een relatief veilige plek om te spelen. Daarnaast kan het ook als ontmoetingsplek (voor de ouders) fungeren. Verder kan je plekken creëren waarbij mensen kunnen relaxen, of zitten: een plek die de buurt dichter bij elkaar brengt en de sociale cohesie in de wijk vergroot.

Ten tweede, kan deze ruimte worden gebruikt voor groen. Zoals je ziet op de afbeelding staan her en der wat boompjes, maar verder bestaat de straat voornamelijk uit stenen. In de zomer voelt deze straat ook altijd heel warm aan. Door deze verstening te vervangen voor groen, wordt het ‘Urban Heat Effect’ verlaagd. (Wil je meer weten over het Urban Heat Effect? Check onze vorige blog.) Daarnaast levert groen vele voordelen op: groen vergoot de biodiversiteit in een wijk, biedt meerwaarde voor onroerend goed, geeft een kwalitatief mooie leefomgeving, nodigt uit tot een gezonde levensstijl, verhoogt welzijn en ontstrest. Oftewel, genoeg redenen voor een groene wijk! Verder versterkt groen sociaal gedrag voor jong en oud. Op steeds meer plaatsen slaan mensen de handen ineen om samen het groen in hun omgeving te beheren of anders vorm te geven: van natuurspeelplek tot gemeenschappelijke tuin. Goed nieuws, want daardoor knapt de buurt op, leren buurtbewoners elkaar beter kennen, en worden mensen gezonder.

Als derde, we leven in onzekere tijden. De corona-crisis maakt duidelijk dat de publieke ruimte anders moet worden ingedeeld. Meer ruimte voor de mens. De opgelegde beperkingen van de overheid maken mensen bewust van de noodzaak van goede publieke ruimte dichtbij huis. Met name in steden waar mensen kleiner en zonder (veel) buitenruimte wonen, blijkt een aangename publieke ruimte een noodzakelijk goed. Er moet daarom goed worden gekeken naar de mogelijkheden om een groot gedeelte van de openbare ruimte weer in gebruik te kunnen nemen, waarbij het houden van een veilige afstand wordt gestimuleerd en realiseerbaar blijft. Door de auto een minder grote rol te geven in de publieke ruimte, wordt er nieuwe ruimte gecreëerd en kan de afstand tussen mensen worden gewaarborgd.

Sociale impacts

Naast de invloed op ruimte, heeft de auto en zijn parkeerplek voor de deur ook invloed op de sociale contacten in de wijk. Door de groeiende technologie en mobiliteit hebben mensen vaker gekozen relaties via werk, studie en vrienden en hechten daardoor minder waarde aan relaties met buren (en/of plaatsgebonden relaties). Voor de buurt is goede sociale cohesie een pré, maar het is natuurlijk een keuze om met je buren om te gaan. Wel kan je de leefomgeving zo inrichten dat je mensen eventueel kan ‘nudgen’ om soms even een praatje te houden. De auto voor de deur komt niet ten goede voor het creëren van burenrelaties. Stel je voor, parkeerplekken voor de auto’s zijn aan de rand van de wijk, of er komen autovrije wijken. Hierdoor ‘dwing’ je mensen om dat laatste stukje naar huis te lopen. Langzaam verkeer zorgt voor sneller contact: mensen komen elkaar makkelijker tegen door dat het verkeer relatief ‘slomer’ is. Een groet is makkelijker op de fiets, of een gesprekje gaat sneller als men lopend is. Al met al, heeft de auto een grote invloed op onze leefomgeving.

We leven in een tijd waarbij de verdichting van de leefomgeving, de verandering in het klimaat en de versmelting van wonen en werken (thuiswerken) zorgen dat we zoeken naar nieuwe mobiliteitsoplossingen, en ons auto-perspectief langzaam een minder grote rol krijgt. Deze blog was bedoeld om te laten zien wat de invloed van de auto op de leefomgeving. Het opende mijn ogen, dus ik zou zeggen: kijk een keer in jouw buurt hoe de auto jouw leefomgeving tekent!

De invloed van de auto op de leefomgeving2021-04-09T14:18:24+01:00
Ga naar de bovenkant